การตรวจหัวใจด้วยคลื่นเสียงสะท้อนความถี่สูง (Echocardiogram) คืออะไร? Echocardiogram หรือที่เรียกโดยย่อว่า Echo คือ วิธีการตรวจทางการแพทย์ที่ใช้คลื่นเสียงความถี่สูง (ultrasound) ในการสร้างภาพของหัวใจแบบเรียลไทม์ เพื่อประเมินโครงสร้างและการทำงานของหัวใจ โดยไม่ต้องใช้วิธีการที่รุกล้ำ (non-invasive)

การตรวจ Echo ช่วยให้แพทย์สามารถมองเห็นรายละเอียดของหัวใจ เช่น

• ขนาดและรูปร่างของห้องหัวใจ
• การบีบและคลายตัวของกล้ามเนื้อหัวใจ
• การทำงานของลิ้นหัวใจแต่ละตัว
• การไหลเวียนของเลือดภายในหัวใจ

การตรวจนี้มักถูกนำมาใช้ทั้งในกระบวนการวินิจฉัยโรคหัวใจ การติดตามผลการรักษา หรือการประเมินความพร้อมก่อนและหลังการผ่าตัดหัวใจ โดยมีความแม่นยำ ปลอดภัย และไม่ทำให้ผู้ป่วยเจ็บตัว

หลักการพื้นฐานของการตรวจ Echo หลักการของการตรวจ Echo คือ การส่งคลื่นเสียงความถี่สูง (ที่หูคนเราไม่ได้ยิน) จากหัวตรวจ (probe) ลงไปยังหน้าอกของผู้ป่วย คลื่นเสียงนี้จะเดินทางผ่านเนื้อเยื่อต่าง ๆ ของร่างกาย เมื่อกระทบกับผนังหัวใจ ลิ้นหัวใจ หรือโครงสร้างอื่น ๆ ของหัวใจ คลื่นเสียงจะสะท้อนกลับมา และถูกแปลงเป็นภาพโดยเครื่องคอมพิวเตอร์

ภาพที่ได้จะเป็นภาพเคลื่อนไหวแบบเรียลไทม์ แสดงให้เห็นว่าหัวใจบีบและคลายตัวอย่างไร ลิ้นหัวใจแต่ละตัวทำงานอย่างไร และการไหลเวียนของเลือดมีความผิดปกติหรือไม่ ซึ่งช่วยให้แพทย์วินิจฉัยโรคหัวใจได้โดยไม่ต้องผ่าตัดหรือใช้เครื่องมือสอดใส่เข้าไปในร่างกาย

Echo แบบ 3 มิติ (3D Echocardiogram) คืออะไร? แตกต่างจาก Echo แบบธรรมดาอย่างไร? การตรวจ Echo แบบธรรมดาหรือที่เรียกว่า 2 มิติ (2D) จะให้ภาพหัวใจในลักษณะแบนราบคล้ายภาพตัดขวาง ทำให้สามารถเห็นเฉพาะบางส่วนของหัวใจในแต่ละมุมมอง ซึ่งเพียงพอสำหรับการวินิจฉัยโรคในระดับทั่วไป เช่น ดูว่าหัวใจบีบตัวดีหรือไม่ หรือมีน้ำรอบหัวใจหรือไม่

ในขณะที่เทคโนโลยีล่าสุดอย่าง Echo แบบ 3 มิติ (3D Echocardiogram) ช่วยให้เราเห็นภาพหัวใจในรูปแบบเสมือนจริง สามารถมองเห็นโครงสร้างหัวใจในทุกมิติ ทั้งความกว้าง ความยาว และความลึก ราวกับกำลังดูหัวใจจริง ๆ อยู่ตรงหน้า เหมาะอย่างยิ่งสำหรับการประเมินลิ้นหัวใจที่มีความซับซ้อน เช่น ลิ้นหัวใจรั่ว ลิ้นหัวใจตีบ หรือการเตรียมการก่อนผ่าตัดหัวใจ กล่าวโดยง่ายคือ Echo แบบ 3 มิติ ช่วยให้มองเห็น "ภาพรวมของหัวใจ" ได้อย่างชัดเจนและแม่นยำยิ่งขึ้น ในขณะที่ Echo แบบธรรมดาให้เพียง "ภาพบางมุม" ของหัวใจเท่านั้น

1. เห็นโครงสร้างหัวใจได้อย่างสมจริง ภาพที่ได้จาก Echo 3D จะเป็นภาพที่ใกล้เคียงกับโครงสร้างหัวใจจริงมากที่สุด สามารถหมุนภาพดูหัวใจในหลายมุมมองได้ เช่น มองจากด้านบน ด้านข้าง หรือด้านหลัง เหมือนกำลังจับหัวใจอยู่ในมือ ทำให้แพทย์เข้าใจลักษณะความผิดปกติได้ดียิ่งขึ้น

2. วินิจฉัยโรคของลิ้นหัวใจได้ละเอียดและชัดเจน ลิ้นหัวใจเป็นส่วนที่มีโครงสร้างซับซ้อน การตรวจด้วยภาพ 3 มิติทำให้เห็นลักษณะของลิ้นหัวใจทั้งแผ่น เช่น ขอบลิ้น หนาแค่ไหน ปิดสนิทหรือไม่ และรั่วตรงไหน ซึ่งมีประโยชน์อย่างมากในการวางแผนการรักษาหรือการผ่าตัดแบบเจาะจงจุด

3. ใช้สำหรับการประเมินการทำงานของหัวใจพื้นฐานได้โดยได้ค่าที่มีความแม่นยำมากขึ้น ภาพหัวใจแบบ 3 มิติสามารถนำไปใช้ในการประเมินความสามารถในการทำงานของหัวใจได้ไม่ว่าจะเป็น การบีบตัวของหัวใจล่างซ้าย (LVEF) ได้แบบอัตโนมัติ ให้ค่าที่แม่นยำและทราบรายละเอียดมากกว่าการวัดแบบ 2 มิติทั่วไปสามารถให้ได้

4. ปลอดภัย ไม่เจ็บตัว และทำได้บ่อย การตรวจ Echo ทั้งแบบ 2D และ 3D เป็นการตรวจที่ไม่เจ็บตัว ไม่ต้องใช้เข็มหรือฉีดสารใด ๆ ไม่มีการใช้รังสี จึงสามารถทำซ้ำได้หลายครั้งโดยไม่มีผลข้างเคียง เหมาะสำหรับผู้ป่วยที่ต้องติดตามอาการอย่างต่อเนื่อง