ช็อกโกแลตซีสต์ (Chocolate cyst) คือ โรคถุงน้ำรังไข่ที่เกิดจากเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่(Endometriosis)  มักพบได้บ่อยในหญิงวัยเจริญพันธุ์ ถึงแม้ส่วนมากจะไม่ใช่โรคที่อันตรายถึงชีวิต แต่ก็มีความร้าย สามารถสร้างความเจ็บปวดทรมานให้กับสาวๆในทุกๆเดือน และมีโอกาสที่ช็อกโกแลตซีสต์นี้จะพัฒนาไปเป็นเนื้อร้ายได้อีกด้วย

อาการที่เสี่ยงเป็นช็อกโกแลตซีสต์

• ปวดท้องน้อยบริเวณอุ้งเชิงกราน ปวดหลังส่วนล่างมากผิดปกติตั้งแต่ก่อนมีประจำเดือน และ/หรือ ขณะมีประจำเดือน และปวดมากขึ้นๆ ทุกเดือน โดยเฉพาะบริเวณท้องน้อยด้านซ้าย หรือขวา
  
  
• ประจำเดือนมาผิดปกติ
  
  
• เจ็บบริเวณท้องน้อยขณะมีเพศสัมพันธุ์
  
  
• มีอาการปวดท้องน้อยเรื้อรัง
  
  
• รู้สึกท้องอืด ท้องโตขึ้น คลำก้อนได้ที่ท้องน้อย
  
  
• ปัสสาวะบ่อยขึ้นกว่าปกติ หรือมีอาการอุจจาระลำบากร่วมด้วย
  
  
• มีภาวะมีบุตรยาก
  
  
• ในบางรายอาจไม่มีอาการใดนำมาก่อน แต่ตรวจพบโดยบังเอิญ

การรักษา การรักษาหลัก ๆ จะแบ่งเป็น

• การใช้ยาฮอร์โมนเพื่อกดรอยโรค มักใช้ในรายที่ช็อกโกแลตซีสต์ขนาดไม่ใหญ่มากนัก หรือ
  
  
• การผ่าตัดส่องกล้องเพื่อกำจัดรอยโรคแล้วตามด้วยการใช้ยาฮอร์โมน ซึ่งโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่นี้จัดเป็นโรคเรื้อรังที่ต้องการการรักษาระยะยาว และถึงแม้เริ่มต้นการรักษาแล้วรอยโรคอาจเกิดกลับเป็นซ้ำได้อีก

คำแนะนำ ในปัจจุบันยังไม่มีวิธีใดที่สามารถป้องกันการเกิดเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ได้ 100% แต่พบว่าอัตราการเกิดโรคจะน้อยลงในกลุ่มที่ออกกำลังกายเป็นประจำตั้งแต่อายุน้อย การรักษารอยโรคจะง่ายและปลอดภัยกว่าหากได้รับการตรวจวินิจฉัยตั้งแต่เนิ่นๆ ทำให้สามารถเก็บรักษามดลูกและรังไข่เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับการตั้งครรภ์ได้ในผู้ที่ยังต้องการมีบุตร แนะนำให้ผู้ที่มีอาการสงสัยเข้ารับการตรวจวินิจฉัยจากสูตินรีแพทย์ โดยการตรวจภายในและอัลตร้าซาวน์ เพื่อให้สามารถวินิจฉัยได้ตั้งแต่รอยโรคยังเป็นน้อยๆ และรับการรักษาได้ทันท่วงที