ผู้บริโภคที่มีผิวบอบบาง เกิดภาวะแพ้หรือการระคายเคืองที่ผิวสัมผัสได้โดยง่าย โดยเฉพาะเด็กทารก หรือคนที่มีโรคภูมิแพ้อยู่แล้วนั้น การเลือกใช้ผลิตภัณฑ์ทำความสะอาดผิวสัมผัส ประเภทกระดาษทิชชูนั้น จึงจำเป็นต้องเลือกด้วยความละเอียดพิถีพิถัน ให้มั่นใจอย่างยิ่งว่าจะปลอดภัยต่อสุขภาพของเราอย่างแท้จริง

บทความให้ความรู้โดย พญ.สิริรักษ์ กาญจนธีระพงค์ กุมารแพทย์เฉพาะทางโรคภูมิแพ้และภูมิคุ้มกันวิทยา ศูนย์สุขภาพเด็ก (Children’s Health Center) โรงพยาบาลนวเวช ได้อธิบายเกี่ยวกับข้อสังเกตและการเลือกใช้กระดาษทิชชู เพื่อจะได้นำไปประยุกต์ใช้ในชีวิตประจำวันได้

กระดาษทิชชู.....เลือกอย่างไร ให้ปลอดภัยต่อสุขภาพ

กระดาษทิชชูในท้องตลาดยุคปัจจุบันนั้น แบ่งง่ายๆออกเป็น 2 ประเภท คือ ทิชชูแห้ง และ ทิชชูเปียก ซึ่งแต่ละชนิดมีคุณสมบัติ รายละเอียดของประเภทการใช้งานที่แต่งต่างกันออกไปอีกพอสมควร  

ทิชชูแห้ง “Tissue” แบ่งประเภท ตามลักษณะการใช้งาน

• กระดาษห้องน้ำ หรือ กระดาษชำระ Toilet tissue

คุณสมบัติ หนานุ่ม สีขาวสะอาด อาจมีลวดลายได้บ้าง เมื่อเปียกน้ำมักจะย่อยสลายได้ดี มีได้ตั้งแต่ 1ชั้น ไปจนถึง 3 ชั้น แต่เป็นกระดาษใช้งานที่คุณภาพต่ำที่สุด ชนิดที่แบนบางก้อมี แต่ใช้งานทำความสะอาดพื้นผิวได้เล็กน้อย

• กระดาษเช็ดหน้า Facial tissue

คุณสมบัติพิเศษสุด คือ เน้นนุ่ม เรียบ ซึมซับน้ำได้ดี มักมีการควบคุมค่า pH ด้วยเพราะเป็นผลิตภัณฑ์สำอางค์ ต้องสีขาวสะอาดด้วยเท่านั้น  เป็นกระดาษใช้งานที่คุณภาพสูงที่สุด มักมี 2 ชั้น พื้นผิวจะเหนียวนุ่มกว่าประเภทอื่น ๆ

• กระดาษอเนกประสงค์ Towel tissue

เป็นกระดาษทิชชู ประเภทที่เจอได้บ่อย ๆ ตามสรรพสินค้า หรือ โรงพยาบาล คุณสมบัติพิเศษ ที่ความเหนียวหนากว่าประเภทอื่น ไม่เปื่อยยุ่ยหรือขาดง่าย โดยเฉพาะเมื่อต้องสัมผัสกับน้ำไปจนถึงมักซึมซับน้ำได้ดีด้วย ไม่เน้นความนุ่ม เน้นแข็งแรงทนทาน ต่อการทำความสะอาดพื้นผิวต่าง ๆ โดยเฉพาะทำความสะอาดหลังการล้างมือ

• ทิชชูเปียก “Wet wipes”

แม้จะเรียกทิชชู แต่จริง ๆ แล้ว คุณลักษณะและคุณสมบัตินั้นเป็นเนื้อสัมผัสที่เหมือนใยผ้า หรือใยพลาสติกชนิดนุ่ม ๆ มากกว่า ด้วยความที่เป็นผลิตภัณฑ์ประเภทเปียก ชุ่มชื้น  จึงทำให้เกิดความมั่นใจต่อผู้บริโภคว่า จะใช้ทำความสะอาดได้ค่อนข้างง่าย สะดวก และหมดจด  ได้ทุกสภาพพื้นผิว (ตั้งแต่ ใบหน้า รอบปาก ผิวกาย จุดอับชื้น และเป็นที่นิยมสำหรับใช้เช็ดทำความสะอาดก้นและจุดซ่อนเร้นให้ทารกด้วย) และยังได้ทุกสภาพอากาศด้วย (ในเมืองร้อน อย่างประเทศไทย Wet wipes นั้นเป็นที่นิยมนำไปแช่เย็น เป็นผ้าเย็นสำหรับเช็ดทำความสะอาดและคลายร้อนได้ด้วยเช่นกัน)

ความพิเศษของ Wet wipes นั้น มีตั้งแต่ no alcohol  เน้น organic  เพิ่มผิวสัมผัสนุ่มมาก  มีส่วนผสมของ moisturizer  เป็นน้ำกลั่น 100% หรือเป็นแบบกึ่งน้ำเกลือ normal saline  เป็น food grade ไปจนถึง ใส่ anti-bacterial เนื่องด้วยเป็นผลิตภัณฑ์ที่คุณพ่อคุณแม่ นิยมนำมาใช้กับทารกแรกเกิด และเด็ก ๆ นั่นเอง

ข้อสังเกต สำหรับการเลือกกระดาษทิชชู ให้ปลอดภัย ให้ได้มาตรฐาน คือ

• เลือกที่มีฉลากภาษาไทยกำกับ ที่มีเลขที่ใบรับแจ้งชัดเจน คือ การที่ผลิตภัณฑ์ได้รับคำรับรองตามมาตรฐานสากลหรือมีงานวิจัยรองรับที่น่าเชื่อถือ
  
  
• ลงฉลากผู้ผลิต วันที่ผลิต ชัดเจนบนบรรจุภัณฑ์ ดีที่สุดคือมีลงวันหมดอายุที่ชัดเจน
  
  
• หีบห่อ หรือ บรรจุภัณฑ์ของผลิตภัณฑ์นั้น สะอาด ได้มาตรฐาน ปิดสนิทมิดชิด
  
  
• มีข้อความคำเตือนที่จำเป็น สังเกตุได้ชัดบนบรรจุภัณฑ์ อย่างเหมาะสม ซึ่งการเลือกใช้กระดาษทิชชู นั้น
  
  หากพบว่าหลังการสัมผัสใช้แล้ว มีอาการน่าสงสัยว่าจะแพ้ ระคายเคือง หรือเกิดอาการไม่พึงประสงค์ ควรหยุดใช้ทันที และรีบไปพบแพทย์

อาการอันไม่พึงประสงค์ หรือ อันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้นั้น...

• อันตรายต่อสุขภาพ

ระยะสั้น สำหรับเด็กเล็ก ทารก หรือผู้ใช้ผลิตภัณฑ์ ที่มีผิวบอบบางผิวแพ้ง่ายนั้น กระดาษทิชชู ที่มีการแต่งสี แต่งกลิ่น ใส่ alcohol ใส่สาร anti-bacterial มีสารเคมีประเภทพาราเบน อาจทำให้เกิดการระคายเคืองต่อผิวได้ง่าย เกิดเป็นอาการของโรคผื่นแพ้สัมผัส Contact dermatitis ได้ทั้งระยะเฉียบพลัน และเรื้อรัง 

ส่วนสำหรับคนที่มีอาการของโรคภูมิแพ้อยู่แล้ว กระดาษทิชชูที่มีละอองขุยเยอะ มีการปนเปื้อนฝุ่นผงแป้ง ชนิดที่ยุ่ยย่อยสลายไม่ดีเมื่อเปียกน้ำนั้น หรือชนิดที่มีการแต่งกลิ่นด้วยน้ำหอม อาจกระตุ้นให้อาการภูมิแพ้อากาศกำเริบได้ง่ายจากสารก่อระคายเคือง

อาการแพ้ในบางคนนั้น อาจรุนแรงไปจนถึง บวมบริเวณใบหน้า หายใจไม่ออก ซึ่งเป็นอาการแพ้ชนิดรุนแรงได้เช่นกัน บางอาการแพ้นั้นอาจหายได้เพียงแค่หยุดใช้ผลิตภัณฑ์ แต่บางอาการอาจไม่ได้หายขาดในทันที จำเป็นต้องได้รับคำปรึกษาจากแพทย์ เพื่อใช้ยากิน ยาทาชนิดแก้แพ้ ไปจนถึงการใช้สเตียรอยด์ในการรักษาร่วมด้วย

ระยะยาว ทิชชูบางประเภทโดยเฉพาะกลุ่มอเนกประสงค์นั้น มักเป็นเส้นใยรีไซเคิล หรือ  Virgin pulp บางประเภทมีการผ่านกระบวนการฟอกขาว ด้วยสารเคมีฟอกขาว ถึงแม้ส่วนใหญ่จะเป็นผลิตภัณฑ์ food grade แต่การที่ร่างกายต้องสัมผัสสารฟอกขาว หรือสารเคมีเป็นระยะเวลายาวนาน อาจเพิ่มความเสี่ยงต่อการสะสมสารก่อมะเร็ง Carcinogen ได้เพิ่มขึ้น

• อันตรายต่อสิ่งแวดล้อม

ทิชชูแบบแห้ง มักมีการย่อยสลายทางชีวภาพได้อย่างรวดเร็งและค่อนข้างง่ายกว่า เหมือนวัสดุจากธรรมชาติทั่ว ๆ ไป

แต่ทิชชูแบบเปียกนั้น มีส่วนประกอบของใยพลาสติก จึงจำเป็นต้องผ่านกระบวนการย่อยสลายทางเคมีที่ซับซ้อนและใช้เวลานานกว่า จึงยังเป็นหนึ่งในขยะกลุ่มพลาสติกที่ย่อยสลายยากกว่า และยังเป็นปัญหาระยะยาวอยู่บ้าง ดังนั้นผู้บริโภค หรือคุณพ่อคุณแม่ที่ชอบใช้ Wet wipes ต้องช่วยกันพิจารณาก่อนการเลือกซื้อ เพื่อให้เลือกใช้ให้เหมาะสมกับวัตถุประสงค์และความจำเป็น และร่วมด้วยช่วยกันเลือกใช้ผลิตภัณฑ์อย่างประหยัด เพื่อรักษาสิ่งแวดล้อมในระยะยาว