โรคไซนัสอักเสบ (Sinusitis)  ไซนัส คือ

โพรงอากาศที่อยู่บริเวณข้างๆโพรงจมูก มีด้วยกันทั้งหมด 4 คู่ จะอยู่ในกระดูกใบหน้าหรือกระดูกกระโหลกศีรษะ คือ ไซนัสที่แก้ม (Maxillary sinus), หน้าผาก (Frontal sinus), ด้านข้างลูกตา (Ethmoid sinus) และหลังต่อโพรงจมูกติดกับฐานสมองส่วนหลัง (Sphenoid sinus)   โดยไซนัสจะถูกระบายออกทางรูระบายโพรงจมูก ตามระบบกลไกตามธรรมชาติ แต่ถ้าหากรูระบายนั้นเกิดอุดตัน ไม่สามารถระบายไซนัสออกได้ทั้งหมด ทำให้เกิดไซนัสอักเสบขึ้นมา ส่งผลบานปลายต่อระบบหายใจและการได้กลิ่นในที่สุด การรักษาไซนัสที่ได้ผล และช่วยลดการกลับมาเป็นซ้ำได้ดีในปัจจุบัน คือการผ่าตัดรักษาไซนัสผ่านกล้อง เรียกว่า Innovative Full House FESS   

ซึ่งสาเหตุของไซนัสอักเสบมักเกิดจากสาเหตุหลักๆ ดังนี้ 

• รูระบายไซนัสของผู้ป่วยมีการอุดตัน ทำให้ไม่สามารถกำจัดเชื้อโรคออกได้ตามปกติ
   
• เซลล์ขนในโพรงจมูกทำงานได้ไม่ดี จนทำให้ไม่สามารถระบายเชื้อโรคและหนองออกจากโพรงไซนัสได้

โรคไซนัสอักเสบมีอาการหลักๆอยู่ 4 อาการ คือ 

• น้ำมูกข้น
   
• คัดจมูก
   
• ปวดตึงใบหน้า
   
• ความสามารถในการรับกลิ่นลดลง
   

โรคไซนัสอักเสบกับหวัด แตกต่างกันอย่างไร 

โดยทั่วไปโรคหวัด จะเกิดจากการติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจ แต่ในกรณีที่ผู้ป่วยมีอาการนานกว่า 10 วันขึ้นไป โดยที่อาการไม่ดีขึ้นหรือมีอาการดีขึ้นในช่วงแรกแล้วกลับแย่ลงอีก  เราจะถือว่าเป็นโรคไซนัสอักเสบ ที่เกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย  แต่ถ้าเป็นโรคไซนัสอักเสบเรื้อรัง สาเหตุของการเกิดโรคก็จะแตกต่างกันออกไป โดยส่วนใหญ่จะเกิดจากการอักเสบมากกว่าการติดเชื้อ   

ถ้าเคยเป็นโรคไซนัสอักเสบแล้วจะกลับมาเป็นซ้ำบ่อยๆ จริงหรือไม่ 

ในกรณีของผู้ที่เคยเป็นโรคไซนัสอักเสบชนิดเฉียบพลัน โอกาสที่จะกลับมาเป็นซ้ำอีกมีไม่มากเท่ากับผู้ที่เคยเป็นไซนัสอักเสบชนิดเรื้อรัง เพราะผู้ป่วยกลุ่มนี้จะมีการรอักเสบที่ไม่หายขาด จึงจำเป็นต้องใช้ยาอย่างต่อเนื่องเพื่อควบคุมอาการ ทำให้คนกลุ่มนี้มีโอกาสที่เป็นๆ หายๆ ได้   

เราจะมีวิธีดูแลตนเองเมื่อเป็นไซนัสอักเสบอย่างไร

1. พักผ่อนให้เพียงพอ
 

2. หลีกเลี่ยงการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น
 

3. ถ้ามีอาการมากขึ้นควรรีบมาพบแพทย์ พร้อมติดตามการรักษาอย่างสม่ำเสมอ
 

การรักษาโรคไซนัสอักเสบด้วยการผ่าตัดมีกี่วิธี 

ในปัจจุบันการผ่าตัดไซนัสที่ได้ผลและช่วยลดการกลับมาเป็นซ้ำได้ดี คือการผ่าตัดรักษาไซนัสผ่านกล้อง เรียกว่า Innovative Full House FESS  คือการผ่าตัดด้วยการส่องกล้องผ่านจมูกได้เกือบทั้งหมด ไม่มีแผล แต่ต้องดมยาสลบ และที่สำคัญคือ ใช้เวลาพักฟื้นหลังจากการผ่าตัดไม่นาน คืออยู่โรงพยาบาลประมาณ 1-2 วัน หากไม่มีอาการผิดปกติใดๆ สามารถกลับไปพักฟื้นต่อที่บ้านได้ ใช้เวลาประมาณ 2 วัน ก็กลับไปทำงานที่ไม่ต้องออกแรงหนักได้ตามปกติ     

นวัตกรรมการผ่าตัดไซนัสผ่านกล้อง ด้วยเทคนิค Full House FESS เพื่อรักษาไซนัสอักเสบเรื้อรัง 

นวัตกรรมผ่าตัดรักษาไซนัสผ่านกล้อง ด้วยเทคนิค Innovative Full House FESS หรือ Functional Endoscopic Sinus Surgery  เป็นการรักษาไซนัสที่มีประสิทธิภาพ และสามารถลดโอกาสกลับมาเป็นไซนัสซ้ำได้ โดยแพทย์จะใช้เทคนิคการผ่าตัดผ่านกล้องเอ็นโดสโคป (Endoscope) เพื่อเปิดโพรงไซนัสให้กว้าง และสามารถเชื่อมโยงโพรงไซนัสทั้ง 4 คู่ เข้าด้วยกัน ทำให้สามารถดูดเอามูกเหนียว และหนองที่ขังอยู่ภายในโพรงไซนัสออกได้ทั้งหมด สามารถลดการอักเสบไดโดยตรง  จึงให้ผลหลังการรักษาได้อย่างมีประสิทธิภาพ 

• ลดโอกาสกลับมาเป็นไซนัส
   
• ลดโอกาสผ่าตัดซ้ำ
   
• เพิ่มการไหลเวียนของอากาศในไซนัส
   
• พ่นยารักษาในไซนัสได้ทั่วถึง
   
• ใช้ยาทางจมูกได้ดี ไม่ต้องทานยา
   
• สามารถเข้าถึงเยื่อบุไซนัสได้ดี จึงลดการอักเสบได้โดยตรง
   

ด้วยเทคโนโลยีส่องกล้อง Endoscope ที่มีความละเอียดสูงระบบ High-Definition Television (HDTV) จึงช่วยลดอาการบาดเจ็บจากการผ่าตัด เยื่อจมูกไม่เกิดรอยแผล ควบคู่กับการใช้ภาพเอกซเรย์คอมพิวเตอร์นำทางระหว่างการผ่าตัด (Image-guided Surgery) ช่วยลดโอกาสการเกิดภาวะแทรกซ้อนจากการผ่าตัด ผู้ป่วยไม่เสียเลือด จึงไม่จำเป็นต้องใส่วัสดุห้ามเลือดในจมูกเหมือนสมัยก่อน   

สนับสนุนข้อมูลโดย : นพ.ณรงค์ เสรีศิริขจร 

แพทย์เฉพาะทางหู คอ จมูก และไซนัส